Maciej Koniewski, Seweryn Krupnik i Paulina Skórska – Uniwersytet Jagielloński
Czy dotacje na innowacje zawsze przynoszą oczekiwane rezultaty? W naszej pracy, staraliśmy się odpowiedzieć na to pytanie. Badanie dotyczyło skuteczności dotacji innowacyjnych, które miały pomóc firmom poprawić swoje wyniki finansowe. W trakcie analiz zauważyliśmy, że niektóre firmy potrafiły przekuć publiczne wsparcie w sukces, podczas gdy inne nie. Aby zrozumieć, dlaczego tak się działo, zaproponowaliśmy podejście metodologiczne, które może rzucić światło na te różnice. Naszym celem było opracowanie bardziej złożonego narzędzia, które pozwala nie tylko zmierzyć, ale także zrozumieć, jakie czynniki wpływają na sukces lub porażkę firm w programach dotacyjnych.
Skąd wzięło się nasze pytanie badawcze?
W latach 2007-2013 polskie firmy miały możliwość skorzystania z unijnych funduszy w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG). Program ten oferował znaczące wsparcie finansowe, szczególnie w ramach Działania 4.4, które miało pomóc firmom zwiększyć swoją konkurencyjność. Jednakże wcześniejsze badania, które przeprowadziliśmy, wykazały, że efekty tego wsparcia były często znikome. Na przykład, mimo dużych dotacji, firmy nie odnotowywały znaczących wzrostów w zatrudnieniu, przychodach czy zyskach. Co więcej, jedynie niewielki procent firm odnotował poprawę w obszarze innowacji i eksportu. To skłoniło nas do postawienia kluczowego pytania: dlaczego jedne firmy odnoszą sukces dzięki dotacjom, a inne nie?
Nasze podejście: ocena kontrfaktyczna i ocena oparta na teorii
Aby odpowiedzieć na to pytanie, postanowiliśmy połączyć dwie metody badawcze – ocenę kontrfaktyczną (CIE) oraz ocenę opartą na teorii (TBE). W skrócie, ocena kontrfaktyczna pozwala sprawdzić, co by się stało, gdyby firma nie otrzymała wsparcia lub otrzymała inne, alternatywne wsparcie. To pozwala ocenić ogólny wpływ programu.
Natomiast, ocena oparta na teorii koncentruje się na zrozumieniu mechanizmów działania dotacji. Chcieliśmy dowiedzieć się, jakie konkretne czynniki wpłynęły na sukces firm. Czy była to dobrze przemyślana strategia biznesowa? A może skuteczny monitoring rynku? Ocena oparta na teorii pomaga odpowiedzieć na te pytania, dzięki czemu możemy lepiej zrozumieć, dlaczego wsparcie zadziałało (lub nie) w różnych firmach.
Dobór przypadków poprzez dopasowanie
Kluczowym elementem naszej metodyki był dobór przypadków poprzez dopasowanie statystyczne. Zamiast opierać się na intuicji przy wyborze firm do pogłębionych analiz, zdecydowaliśmy się na podejście bardziej obiektywne, oparte na analizach statystycznych. Dzięki temu mogliśmy wybrać firmy o podobnych cechach (takich jak wielkość, sektor czy kwota dotacji), ale z różnymi wynikami finansowymi po otrzymaniu wsparcia. W ten sposób byliśmy w stanie wyodrębnić pary firm – jedną, która odniosła sukces, i drugą, która nie osiągnęła oczekiwanych rezultatów.
Dzięki zastosowaniu metod dopasowania, np. w oparciu o odległość Mahalanobisa, mogliśmy dokładnie porównać firmy i zrozumieć, co je różniło. Następnie przeprowadziliśmy wywiady pogłębione z przedstawicielami tych firm, aby dowiedzieć się, jakie czynniki przyczyniły się do sukcesu lub porażki w wykorzystaniu dotacji.
Czego dowiedzieliśmy się z wywiadów?
W trakcie wywiadów zidentyfikowaliśmy kilka kluczowych czynników, które miały wpływ na to, czy firma była w stanie skutecznie wykorzystać dotację:
- Zgodność projektu z długoterminową strategią firmy – Firmy, które miały spójną strategię rozwoju i włączyły dotowany projekt w szeroko zakrojony plan działania, osiągały lepsze wyniki. Takie podejście sprawiało, że dotacje były częścią większej całości, a nie jednorazowym wsparciem.
- Monitorowanie rynku – Firmy, które dokładnie badały potrzeby rynku i popyt na swoje produkty, lepiej radziły sobie po wprowadzeniu nowych produktów na rynek. Te, które zignorowały badania rynku, często miały problemy ze sprzedażą swoich innowacji.
- Sektor działalności – Nie wszystkie sektory gospodarki są równie podatne na innowacje. Firmy działające w branżach technologicznych częściej odnosiły sukcesy dzięki dotacjom, podczas gdy te z bardziej tradycyjnych sektorów, takich jak produkcja, miały trudności z wykorzystaniem środków na innowacje.
Dlaczego nasza metoda jest ważna?
Proponowana przez nas metoda jest innowacyjna, ponieważ pozwala nie tylko na ocenę efektywności dotacji, ale również na zrozumienie mechanizmów, które za tym stoją. Tradycyjne badania często skupiają się na suchych liczbach – czy firma odnotowała wzrost zatrudnienia, czy poprawiły się jej przychody. My chcemy iść dalej i zrozumieć, dlaczego niektóre firmy odnoszą sukces, a inne nie. Dzięki połączeniu oceny kontrfaktycznej z oceną opartą na teorii możemy lepiej dostosować programy wsparcia do rzeczywistych potrzeb firm.
Dlaczego warto przeczytać nasz artykuł?
Nasze badanie to nowatorska próba połączenia dwóch różnych podejść badawczych, które razem pozwalają na pełniejsze zrozumienie skuteczności programów wsparcia. Jeśli jesteś zainteresowany tematyką dotacji na innowacje, nasz artykuł dostarcza konkretnych narzędzi, które mogą pomóc w projektowaniu bardziej efektywnych programów. Dzięki zastosowaniu dopasowania statystycznego i pogłębionych wywiadów, nasze badanie oferuje nowe spojrzenie na to, jak można skuteczniej wspierać firmy w ich dążeniu do innowacji.Zachęcam do zapoznania się z całym artykułem, gdzie szczegółowo opisujemy naszą metodykę oraz wnioski, które mogą pomóc w lepszym projektowaniu przyszłych programów dotacyjnych.
Jeżeli ten temat cię zainteresował, zapoznaj się z pełnym tekstem artykułu, zachęcamy!